Jeżeli takie niewłaściwe zachowanie zbiega się z wyraźnym sprzeciwem ze strony drugiego małżonka, to wówczas osoba pozbawiona możliwości współposiadania rzeczy może domagać się wynagrodzenia za bezprawne pozbawienie możliwości korzystania ze wspólnej rzeczy. Podstawa prawna roszczenia o zapłatę za bezprawne, wyłączne
Bezumowne korzystanie z nieruchomości oznacza eksploatowanie nieruchomości bez żadnego tytułu prawnego. Najczęściej powstaje w chwili, gdy na przykład kończy się lub też wypowiedziana została umowa najmu lokalu czy innej nieruchomości, bądź też, w przypadku gruntów, wygasa umowa dzierżawy. Od momentu utraty tytułu prawnego do nieruchomości do momentu jej zwrotu, posiadacz nieruchomości może zostać obciążony, na przykład przez jej właściciela, opłatą (odszkodowaniem) za bezumowne z niej korzystanie. W jaki sposób zakwalifikować przychód jakim jest wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości? Jaka stawka podatku powinna zostać zastosowana? Odpowiedzi znajdziemy w niniejszym artykule. Podstawa prawna do uzyskania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości Zgodnie z art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego (dalej kc) w związku z art. 225 kc samoistny posiadacz w złej wierze jest zobowiązany względem właściciela do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości, stanowiącej własność podatnika. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści, jakie właściciel nieruchomości uzyskałby, gdyby ją oddał do korzystania na podstawie określonego stosunku prawnego (np. umowy najmu, dzierżawy). Ważne jest przy tym stwierdzenie, że wynagrodzenia przysługującego na mocy art. 224 § 2 i art. 225 kc nie można uznać za naprawienie szkody wyrządzonej właścicielowi, ale stanowi ono zapłatę za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej, a więc tym, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego. Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawił lub wynajął. Utrata korzyści w tym wypadku polega na nieuzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi. Kwalifikacja wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości do stosownego źródła przychodu Katalog źródeł przychodów zawiera art. 10 ustawy o PIT. Wyliczenie tytułów powstawania źródeł przychodów ma na celu pogrupowanie ich według podobnego charakteru, co następnie skutkuje zróżnicowanym traktowaniem tychże źródeł, choćby pod względem zastosowanej stawki podatku. Określenie źródła przychodu ma ogromne znaczenie dla ustalenia chociażby takich kwestii, jak sposób opodatkowania przychodu, możliwości odliczenia kosztów jego uzyskania itp. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o PIT odrębnymi źródłami przychodów są określone w pkt 6 i 9 tego przepisu: 1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta; 2) działalność wykonywana osobiście; 3) pozarolnicza działalność gospodarcza; 4) działy specjalne produkcji rolnej; 5) (uchylony); 6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą; 7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a–c; 8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2: nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów, innych rzeczy, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a–c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany; 8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną; 8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da; 9) inne źródła. W przypadku niemożności jednoznacznego zaliczenia danego przychodu do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1–8 ustawy o PIT, przychód ten należy kwalifikować jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w pkt 9 tegoż przepisu. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych; kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego; zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego; alimenty; stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14; dopłaty; nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Jak wskazał WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 15 kwietnia 2019 roku, I SA/Gl 293/18: „Przepis art. 20 ust. 1 ustawy o PIT stanowi, że «za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności...». Sformułowanie «w szczególności» dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść), tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna”. Wśród źródeł przychodu wskazanych w art. 10 ustawy o PIT ustawodawca nie podkreślił wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jako jednego ze źródeł przychodu, zatem należy kwalifikować przedmiotowe wynagrodzenie jako przychód z innych źródeł. Wskazać zatem należy, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy (istnieje możliwość realnego obliczenia wysokości przysługującego wynagrodzenia), a więc stanowi podlegający opodatkowaniu przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości a stawka podatku Stosownie do treści art. 2 ust. 1a ustawy o podatku zryczałtowanym osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, mogą – jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ww. ustawy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1 a, czyli między innymi przychodów z dzierżawy i najmu. Przykład 1. Jan Kowalski opodatkowuje dzierżawę zryczałtowanym podatkiem dochodowym 8,5%. W październiku 2018 roku wypowiedział dotychczasową stawkę czynszu dzierżawnego na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Dzierżawca nie uznał wypowiedzenia dotychczasowej stawki czynszowej i dokonywał płatności według stawki obowiązującej przed jej wypowiedzeniem. Z uwagi na odmowę uznania za skuteczne wypowiedzenia dotychczasowej stawki czynszowej i opłacanie czynszu w wysokości sprzed wypowiedzenia powstały zaległości czynszowe po stronie dzierżawcy. Zaległości czynszowe upoważniły Jana Kowalskiego do rozwiązania umowy dzierżawy bez wypowiedzenia z dniem 31 grudnia 2018 roku. Udał się na teren dzierżawionej nieruchomości celem odbioru, nie został jednak wpuszczony na jej teren, w efekcie czego nieruchomość nie została mu wydana. Pełnomocnik reprezentujący współwłaścicieli wezwał ponownie o wydanie nieruchomości oraz poinformował, że do czasu wydania nieruchomości dzierżawcy obciążeni będą opłatą (odszkodowaniem) za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokości czterokrotności ostatnio obowiązującego czynszu dzierżawnego. Czy naliczone wynagrodzenie należy opodatkować, tak jak dotychczas, stawką 8,5%? Z chwilą wypowiedzenia umowy dzierżawy ustał stosunek prawny (nawet dorozumiany) łączący Jana Kowalskiego z dzierżawcą, tym samym nie można niestety mówić, że otrzymywane wynagrodzenie jest czynszem z tytułu najmu. A tylko przychody otrzymywane z tytułu najmu mogą być opodatkowane podatkiem zryczałtowanym. Tym samym Jan Kowalski może zaliczyć otrzymane odszkodowanie (wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości) do innych źródeł i opodatkować według zasad ogólnych, czyli skali podatkowej (art. 27 ustawy o PIT). Jak stwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 30 lipca 2019 roku, „Otrzymanie jednorazowego świadczenia nie stanowi przychodu ze źródła wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze), gdyż podstawą jego wypłaty nie była umowa wymieniona w tym przepisie. Zatem nie jest to przychód, o którym mowa w art. 1 pkt 2 w zw. z art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Tym samym Wnioskodawca nie ma prawa do opodatkowania przedmiotowej kwoty w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych”.
o żądanie zasądzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości; o ustanowienie służebności drogi koniecznej; o ustanowienie służebności przesyłu. Szczegółowe uwagi na temat zarzutu zasiedzenia zawarte zostały zwłaszcza w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2018 r., II CSK 124/17.
Minimalistyczne uregulowanie przez ustawodawcę służebności przesyłu w trzech artykułach Kodeksu cywilnego ( 305 1 – 305 3), spowodowało potrzebę odwoływania się do przepisów o służebnościach gruntowych, stosowanych odpowiednio, w stosunku do służebności przesyłu, celem jej dookreślenia. Zasadę tą ustawodawca wyraźnie potwierdził w artykule 305 4 do art. 292 w zw. z art. 305 4 do zasiedzenia służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o zasiedzeniu nieruchomości. Te zostały natomiast wyrażone w artykułach 172-178 Tak więc w odniesieniu do zasiedzenia służebności przesyłu co do terminów posiadania w zależności od dobrej lub złej wiary posiadacza i możliwości doliczenia okresu posiadania poprzednika zastosowanie znajdują przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie. Wobec tego, posiadacz służebności przesyłu nabywa ją, jeżeli wykonuje ją nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Natomiast po upływie lat trzydziestu posiadacz samoistny służebności nabywa tę służebność, choćby uzyskał jej posiadanie w złej wierze. O rodzaju wiary posiadacza, a w następstwie o długości terminu niezbędnego do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie decyduje wyłącznie chwila objęcia jej w samoistne posiadanie. Zasada mala fides superveniens non nocet wynika wprost z wykładni językowej art. 172 („uzyskał posiadanie”) i na mocy art. 176 ma zastosowanie do następców pierwotnego posiadacza przy doliczaniu posiadania poprzednika, („jeżeli poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze”).Domniemanie dobrej wiary posiadacza (art. 7 wzruszyć może zatem jedynie dowód, że posiadacz w chwili rozpoczęcia posiadania w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu wiedział lub mógł się dowiedzieć o tym, że narusza to prawo innej osoby. Oznacza to konsekwentnie, że późniejsze dowiedzenie się przez posiadacza lub jego poprzednika o stanie rzeczy skutkującym zmianą dotychczasowego przekonania, że posiadaniem niczyjego prawa nie narusza lub narusza (dobrej na złą wiarę lub odwrotnie) dla biegu terminu zasiedzenia nieruchomości jest okolicznością irrelewantną. Bieg tego terminu może być przerwany przez czynności właściciela polegające na podjęciu czynności przed właściwym sądem powszechnym, polubownym lub innym organem, przedsięwzięte bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 175 w zw. z art. 123 § 1 pkt 1 wszczęcie mediacji (art. 175 w zw. z art. 123 § 1 pkt 3 w pewnych wypadkach uznanie tytułu prawnego właściciela i przyznanie braku samoistności własnego posiadania (art. 175 w zw. z art. 123 § 1 pkt 2 (wyrok SNz dnia 10 lipca 2013 r. V CSK 320/12).Posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe urządzeń energetycznych oraz cudzej nieruchomości, na której zostały posadowione, jest posiadaniem w rozumieniu art. 352 i może prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu (art. 292 w zw. z art. 172 (postanowienie SN z dnia 13 października 2011 r. V CSK 502/10).Przedsiębiorca posiada nieruchomość w zakresie służebności przesyłu od chwili wejścia na grunt w celu wybudowania urządzenia służącego do przesyłania energii elektrycznej (postanowienie SN z dnia 24 maja 2013 r. V CSK 287/12).Jeszcze przed wprowadzeniem służebności przesyłu w 2008 r. zakłady przesyłowe mogły zasiadywać prawo do korzystania z cudzej działki. Okres posadowienia instalacji przed 2008 r. dolicza się do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności (uchwała SN z dnia 22 maja 2013 r. III CZP 18/13).Przed 1 lutego 1989 r. posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe instalacji przesyłowych prowadziło do zasiedzenia służebności. Z tym że gdy doszło do niego przed tą datą, zasiadywał ją Skarb Państwa, a jeśli później – to przedsiębiorstwo państwowe lub jego następca (wyrok SN z dnia 12 lutego 2015 r. IV CSK 293/14).Nie może być mowy o korzystaniu w dobrej wierze z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, gdy przedsiębiorca przesyłowy, będący przecież profesjonalistą, nie dysponuje nie tylko zgodą właściciela nieruchomości w jakiejkolwiek postaci, ale też nie legitymuje się zgodą poprzednika prawnego właściciela nieruchomości, ograniczając się do wywodu, jaki został naprowadzony przy okazji omawiania zagadnienia „umowy zbliżonej do użyczenia”, nieadekwatnego do okoliczności sprawy (wyrok SA w Katowicach z dnia 5 kwietnia 2013 r. V ACa 18/13).Wytoczenie przez właściciela nieruchomości przeciwko posiadaczowi służebności przesyłu, powództwa o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności nie przerywa biegu jej zasiedzenia (uchwała 7 sędziów SN z dnia 26 listopada 2014 r. III CZP 45/14).Po wejściu w życie art. 305 2 w wyniku nowelizacji Kodeksu cywilnego z dnia 3 sierpnia 2008 r., który umożliwia właścicielowi nieruchomości żądanie ustanowienia służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem – dopiero złożenie odpowiedniego wniosku przerywa bieg terminu zasiedzenia, czego nie może spowodować wytoczenie powództwa o wynagrodzenie, oddzielone od domagania się ustanowienia służebności (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2011 r., III CZP 124/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., V CSK 320/12, nie publ. i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 r., IV CSK 88/13, nie publ.).Aktualności nabiera zatem twierdzenie, że sprawa o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie służebności przesyłu nie jest sporem o własność pomiędzy właścicielem a posiadaczem służebności. Nawet szeroka interpretacja art. 123 § 1 pkt 1 w związku z art. 175 nie daje więc obecnie podstawy do twierdzenia, że wytoczenie powództwa o wynagrodzenie powoduje przerwę biegu terminu zasiedzenia z art. 175 do biegu terminu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu terminu przedawnienia, w tym art. 123 § 1 pkt 1 stanowiący, że bieg terminu przedawnienia (zasiedzenia) przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia z artykułem 292 służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Słupek znacznikowy jest częścią gazociągu, wobec czego jego obecność na sąsiedniej działce wystarcza do uznania rurociągu na działce za urządzenie widoczne. Słupki znacznikowe są – jak sama nazwa wskazuje – elementami dającymi znak, że przez dany punkt przebiega rurociąg, informują też o jego przeznaczeniu. Zadania informacyjne łączą z ostrzegawczymi i ochronnymi. Są obowiązkową widoczną częścią systemu przesyłowego o powszechnie zrozumiałym przekazie (postanowienie SN z dnia 12 października 2016 r. II CSK 49/16).Gazociągi, wodociągi i kanalizacje, to w przeważającej części urządzenia podziemne i już z tego względu nieracjonalna jest interpretacja art. 292 której wynikiem byłoby wymaganie, aby rura gazowa w toku biegu terminu zasiedzenia była widoczna dla właściciela każdej nieruchomości, przez którą to urządzenie z art. 285 przy służebności gruntowej konieczne jest wskazanie na rzecz jakiej nieruchomości będzie przysługiwała służebność. Taki ścisły związek nie występuje w przypadku służebności przesyłu. W art. 3051 ustawodawca wyraźnie podkreśla, że służebność przesyłu ustanawia się na rzecz przedsiębiorcy. Dla wykazania, że mamy do czynienia z taką służebnością należy wobec tego nie tyle poszukiwać związku pomiędzy określoną nieruchomością należącą do przedsiębiorcy co pomiędzy tym, czy urządzenia służące do przesyłu, które znajdują się na nieruchomości obciążonej, należą do przedsiębiorcy (postanowienie SN z dnia 29 listopada 2013 r. I CSK 253/13).W wypadku nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zmiany sposobu jej wykonywania, jeśli ważna potrzeba gospodarcza powstała po posadowieniu urządzeń przesyłowych. Wynagrodzenie za zmianę sposobu wykonywania służebności przesyłu może uwzględniać koszty przeprowadzenia tej pojęciu i treści służebności przesyłu, czytaj: Służebność przesyłu
Podstawą prawną roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z cudzego gruntu jest art. 224 § 1 kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Powództwo o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. SŁUŻEBNOŚCI: Powództwo o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie przerywa biegu zasiedzenia służebności przesyłu (uchwała SN z dn. r., sygn. akt III CZP 45/14) Zgodnie z art. 305(1) § 1 nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Służebność przesyłu może być przy tym nabyta przez zasiedzenie w wypadku korzystania z trwałego i widocznego urządzenia, przy odpowiednim stosowaniu przepisów o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie (art. 292 w zw. z art. 305(4) Art. 123 § 1 pkt 1 stanowi z kolei, iż bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Na tle powyższych przepisów powstała w praktyce wątpliwość czy wytoczenie przez właściciela nieruchomości powództwa o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności przerywa bieg terminu zasiedzenia służebności przesyłu? Stanowiska w tej kwestii okazały się rozbieżne i doprowadziły do ukształtowania się dwóch odrębnych linii orzeczniczych. Zgodnie z pierwszą z nich – wniesienie przez właściciela nieruchomości pozwu o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie bez tytułu prawnego z jego nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu stanowi czynność przerywającą bieg zasiedzenia (tak: SN w postanowieniach z dn. r., sygn. akt V CSK 239/09 oraz z dn. r., sygn. akt IV CSK 30/13). Zgodnie z drugą natomiast – wytoczenie powództwa o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie służebności przesyłu nie przerywa biegu zasiedzenia tej służebności (tak: SN w postanowieniach z dn. r., sygn. akt IV CSK 88/13 oraz z dn. r., sygn. akt V CSK 167/13). Zdaniem Sądu, spór o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie jest sporem o własność. Celem dochodzenia roszczenia nie jest bowiem pozbawienie posiadania, zmiana jego charakteru ani nowe ukształtowanie stosunków prawnorzeczowych pomiędzy właścicielem a posiadaczem. W związku z powyższym nie jest spełnione znamię „bezpośredniości” w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 a więc nie można mówić w tym wypadku o przerwaniu biegu przedawnienia. Z uwagi na zaistniałe rozbieżności w wykładni przepisów prawa, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego postanowił skorzystać z uprawnienia, jakie nadaje mu art. 60 § 1 ustawy z dn. r. o Sądzie Najwyższym ( 2002 nr 240 poz. 2052 ze zm.) i przedstawić powyższe zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu w składzie siedmiu sędziów. Uznając, iż przedstawione zagadnienie faktycznie wymaga wyjaśnienia, SN w dn. r. podjął uchwałę w której przychylił się do drugiej z przedstawionych linii orzeczniczych. Zdaniem Sądu wytoczenie przez właściciela nieruchomości przeciwko posiadaczowi służebności przesyłu powództwa o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności, nie przerywa biegu jej zasiedzenia. Aleksandra Wiśniewska /-prawnik-/ Problematyka opodatkowania ustanowienia służebności przesyłu wiąże się szczególnie z formą umowną. Z art. 305 kc wynika, że właściciel nieruchomości obciążonej ograniczonym prawem rzeczowym może żądać wynagrodzenia. Jednak odnosi się to do sytuacji, gdy treść służebności przesyłu ustalana jest w drodze postępowania
Sąd stwierdził nabycie spadku i stajesz się ułamkowym spadkobiercą spadku, w skład którego wchodzi np. nieruchomość. Fantastycznie, jeśli potrafisz się porozumieć z innymi spadkobiercami co do zarządu nieruchomością, dzielicie się opłatami, współdecydujecie w tym zakresie. Możliwości jest wiele, możecie ustalić, że nieruchomość wynajmiecie, że jeden ze spadkobierców w niej zamieszka i będzie ponosić opłaty. Możecie także od razu przestąpić do działu spadku, tj. ustalicie, które z Was przejmuje nieruchomość spłacając pozostałych. Możecie także sprzedać nieruchomość i podzielić się pieniędzmi. Zobacz wzór wniosku o stwierdzenie nabycia spadku >> Może się zdarzyć też wariant mniej optymistyczny. Sąd stwierdza nabycie spadku, a jeden bądź kilku współspadkobierców uzurpuje sobie wyłączne prawa do nieruchomości odmawiając np. Tobie dostępu do niej. Występujesz do sądu ze sprawą o dział spadku, jednak sprawa trwa, a Ty nadal nie masz dostępu do nieruchomości. Co więcej, spadkobiercy zamieszkujący sporną nieruchomość, nie dość, że nie wpuszczają Cię na jej teren, to jeszcze czynią nakłady, na które Ty nie wyrażasz zgody. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości ponad przysługujący udział Możesz domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 w sposób wyłączający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy na podstawie art. 224par. 2 lub 225 O wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy możesz wystąpić w sprawie o dział spadku, czy też w odrębnym postępowaniu, z roszczeniem o zapłatę. Bezprawność w korzystaniu z rzeczy ponad przysługujący udział Aby jednak zaktualizowało się roszczenie o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z rzeczy wspólnej musi wcześniej wystąpić element bezprawności. Przejawem takiej bezprawności jest odmowa współwłaściciela władającego rzeczą dopuszczenia pozostałych współwłaścicieli do współposiadania. Konieczność udowodnienia iż zostałeś pozbawiony dostępu do nieruchomości Musisz wykazać, że zwracałeś się z wezwaniem o wydanie kluczy, do udostępnienia nieruchomości i otrzymałeś odmowę. Podam dla przykładu, w jednej ze spraw, którą prowadzę, zgłosiłam wniosek o odszkodowanie za bezumowne korzystanie. Przeciwniczka, unikała wydania kluczy. Została wezwana do wydania kluczy na rozprawie sądowej, fakt ten został zaprotokołowany. Pod koniec procesu, zdecydowała się wydać klucze, wręczając je na korytarzu sądowym. Okazało się, ze klucz nie pasował, o czym sąd został od razu poinformowany. Na kolejnej rozprawie ponownie wydała klucze, i te już pasowały. W mojej ocenie jest kto klasyczny przykład unikania umożliwienia dostępu współwłaściciela do nieruchomości. Ważny jest jeszcze fakt, iż nie da się przyjąć ogólnej zasady, że niezależnie od okoliczności, odmowa dopuszczenia do współposiadania zawsze będzie rodziła prawo do wynagrodzenia. A więc będą takie okoliczności, które sprawią, że pomimo niedopuszczenia do współposiadania, nie będzie to rodziło obowiązku wynagrodzenia, np. jeśli osoba posiadająca klucze do lokalu, nie korzysta z niego i nie korzystałaby, bowiem mieszka w innej miejscowości. Poczytaj też o stwierdzeniu nabycia spadku >> W czym mogę Ci pomóc?
Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124 ust. 1b, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. W przypadku roszczenia o bezumowne korzystanie z rzeczy badaniu podlega jedynie fakt posiadania rzeczy, bez tytułu prawnego oraz dobra, bądź też zła wiara posiadacza. Zasadniczo bez większego znaczenia dla ustalenia należnego wynagrodzenia pozostaje to jak często posiadacz korzysta z rzeczy, bowiem nawet sporadyczne ingerowanie w cudzą własność uzasadnia przyznanie stosownego wynagrodzenia (nieregularne i sporadyczne korzystanie z cudzej własności w zasadzie wyklucza a co najmniej znacznie utrudnia możliwość oddania nieruchomości w tej samej części do użytkowania innemu podmiotowi) choć jednocześnie zgodzić należy się, iż wynagrodzenie powinno być ustalane także z uwzględnieniem charakteru i trwałości obciążenia oraz jego uciążliwości. Szacowanie wysokości owego wynagrodzenia zawsze obarczone będzie pewnym marginesem uznaniowości, dlatego też odwoływanie się do innych spraw i innych opinii nie może stanowić argumentu decydującego o podważeniu trafności ustaleń. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy (nieruchomości) to kwota, którą posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi gdyby jego posiadanie opierało się na prawie, czyli wynagrodzenie to obejmuje wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby ją wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania, przy czym chodzi o stosowanie średniej stawki rynkowej. Kryteria ustalania wysokości wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości, oparte są na układzie odpowiednich cen rynkowych właściwych dla najmu lub dzierżawy gruntu, niemniej jednak powinny podlegać stosownej modyfikacji, tj. uwzględniać stopień ingerencji w treść prawa własności, wartość nieruchomości i w takim też kontekście należy oceniać spodziewane korzyści z uszczuplenia prawa własności. Właściciel nieruchomości może żądać odsetek za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia odrębnie za poszczególne okresy bezumownego korzystania z nieruchomości, jeżeli różne są terminy wymagalności tego wynagrodzenia. Przysługujące od samoistnego posiadacza wynagrodzenie, nie jest naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz wynagrodzeniem zapłaty za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej, a więc tym co uzyskałby właściciel, gdy rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. Tym samym tak wypłacone świadczenie nie jest odszkodowaniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych. Rozwiązanie to oznacza, że wysokość świadczenia ustalana zostaje w oparciu o ceny występujące na rynku obrotu nieruchomościami za korzystanie z rzeczy określonego rodzaju. Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przysługuje tylko do chwili zasiedzenia nieruchomości przez pozwanego. Zła i dobra wiara posiadacza nieruchomości i ruchomości Posiadacz zależny jest w dobrej wierze, gdy jest przekonany, i jest to usprawiedliwione okolicznościami, że jego posiadanie jest zgodne z prawem, w zakresie którego włada rzeczą, na przykład z prawem użytkowania, dzierżawy. Jeśli posiadacz zależny wie o tym lub powinien wiedzieć, że prawo, w zakresie którego włada rzeczą, mu nie przysługuje, albo wie o tym, albo wiedzieć powinien, że jego prawo do władania rzeczą (np. prawo dzierżawy lub najmu) nie jest skuteczne wobec właściciela, jest posiadaczem zależnym w złej wierze. Wówczas jego relacje z właścicielem w zakresie roszczeń uzupełniających i roszczeń o rozliczenie nakładów określają przepisy dotyczące posiadacza samoistnego w złej wierze. Dobrą wiarę wyłącza niedbalstwo pod którym to pojęciem należy rozumieć powzięcie okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzać poważne wątpliwości, podejrzenie, że nie przysługuje mu prawo własności posiadanej rzeczy. Złej wiary posiadacza nieruchomości nie można wiązać wyłącznie z pozytywną wiedzą o każdoczesnym właścicielu nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej. Nie jest przy tym konieczne, by posiadacz miał pewność co do osoby właściciela, dodatkowo popartą ujawnieniem prawa własności w księdze wieczystej urządzonej dla nieruchomości. Należy dodatkowo przypomnieć, że wpis prawa własności do księgi wieczystej nie ma przecież charakteru konstytutywnego. Dobra wiara jest faktem o charakterze stanu mentalnego, intelektualnym, polegającym na usprawiedliwionej niewiedzy określonego podmiotu o istnieniu określonych stanów prawnych, w szczególności jest to błędne przeświadczenie o przysługiwaniu określonego prawa lub istnieniu określonego stosunku prawnego. Przeciwieństwem dobrej wiary jest zła wiara, która zachodzi wówczas, gdy określony podmiot wie (ma świadomość) o nieistnieniu określonego prawa, stosunku prawnego lub sytuacji prawnej albo też nie wie, jednakże należy uznać, że wiedziałby, gdyby w konkretnych okolicznościach postępował rozsądnie, z należytą starannością i zgodnie z zasadami współżycia społecznego. Obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego. Samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Jednakże gdy nakłady zostały dokonane po chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, może on żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych. Samoistny posiadacz w złej wierze może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem. Przez nakłady konieczne rozumie się takie nakłady, których celem jest utrzymanie rzeczy w należytym stanie, na przykład remonty i konserwacja rzeczy, zasiewy, utrzymanie zwierząt, płacenie podatków. Inne nakłady mają na celu ulepszenie rzeczy, przez co zwiększają one wartość rzeczy - nakłady użyteczne, bądź zmierzają do zaspokojenia potrzeb estetycznych tego, kto ich dokonuje - nakłady zbytkowne. Do nakładów koniecznych nie zaliczają się ani nakłady poczynione na remont lokalu (nakłady użyteczne) ani też opłaty ponoszone przez pozwanego na rzecz spółdzielni mieszkaniowej w okresie, w którym pozwany korzystał z tego lokalu (brak wzbogacenia po stronie uprawnionego). Nakłady związane z zaadaptowaniem części strychu w postaci założenia instalacji wodnej, kanalizacyjnej, elektrycznej, czy centralnego ogrzewania były nakładami ulepszającymi skoro nakłady, których celem nie jest utrzymanie rzeczy w stanie zdatnym do normalnego korzystania, a więc nakłady zmierzające do ulepszenia rzeczy (nakłady użyteczne) albo nadanie jej cech odpowiadających szczególnym upodobaniom posiadacza stanowią rodzaj innych nakładów. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 sierpnia 2013 r. I ACa 313/2013 Przedmioty połączone Samoistny posiadacz może, przywracając stan poprzedni, zabrać przedmioty, które połączył z rzeczą, chociażby stały się jej częściami składowymi. Jednakże gdy połączenia dokonał samoistny posiadacz w złej wierze albo samoistny posiadacz w dobrej wierze po chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, właściciel może przyłączone przedmioty zatrzymać, zwracając samoistnemu posiadaczowi ich wartość i koszt robocizny albo sumę odpowiadającą zwiększeniu wartości rzeczy. Właściciel rzeczy, który przedmioty przyłączone przez samoistnego posiadacza chce zatrzymać za zwrotem ich wartości i kosztów robocizny, powinien zwrócić mu powierzone przez niego koszty w granicach jego zubożenia, tzn. wydatki poniesione na zakup przyłączonych przedmiotów (albo ich wartość w chwili przyłączenia) i na robociznę (albo wartość robocizny w chwili jej wykonania przez samoistnego posiadacza). Przedawnienie Roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. To samo dotyczy roszczeń samoistnego posiadacza przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów na rzecz. W okresie jednego roku,właściciel może dochodzić wynagrodzenia za cały - nie przekraczający jednak dziesięciu lat - czas korzystania z jego rzeczy przez posiadacza w złej wierze. Chodzi nie tylko o 10-letni, ale także o 3-letnie terminy przedawnienia, a więc o wszystkie ogólne terminy przewidziane w art. 118 kc (w zależności od rodzaju roszczenia). Decyduje przy tym zasada, że w okresie roku od zwrotu rzeczy można dochodzić roszczeń uzupełniających, które nie uległy przedawnieniu na zasadach ogólnych, przewidzianych w art. 118 kc, natomiast art. 229 kc nie sanuje roszczeń przedawnionych na zasadach ogólnych. Termin „zwrot rzeczy” należy wiązać nie tylko ze świadomym przekazaniem rzeczy przez dotychczasowego posiadacza właścicielowi, lecz w istocie z każdą sytuacją, czyli z każdym zdarzeniem stanowiącym sposób zaspokojenia roszczenia windykacyjnego w szerokim rozumieniu tego słowa. Stąd pod pojęciem „zwrotu rzeczy” należy rozumieć takie zachowania się posiadacza i właściciela, które wyraża wolę wyzbycia się władania rzeczy i jej odebrania, nie zaś np. samą tylko czynność prawną zbycia rzeczy. „Zwrot rzeczy” należy rozumieć jako ponowne znalezienie się rzeczy w posiadaniu właściciela bez względu na to, w jaki sposób do takiego przeniesienia rzeczy doszło, a nawet czy doszło do faktycznego wydania rzeczy przez posiadacza właścicielowi. W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt. Z wyrazami szacunku.
I ACa 310/15 LEX nr 1950663) Biegły sądowy K. K. wyliczył należne powodom wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z gruntu w oparciu o ceny sprzedaży nieruchomości i na zasadach przyjętych do wyliczenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. W ocenie Sądu przyjęta przez biegłego metoda w pełni zasługuje na
Dziś chciałbym Ci wskazać na orzeczenie Sądu Najwyższego, które zawiera kilka bardzo ciekawych spostrzeżeń. Wydano je w sprawie o sygnaturze I CSK 641/11 – pdf do pobrania w Bazie wiedzy. Spór dotyczył gazociągu wysokiego ciśnienia wybudowanego przed rokiem 1969 r. bez decyzji wywłaszczeniowej (w każdym razie przy jej braku w materiale dowodowym). Sądy obu instancji uwzględniły żądanie zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości, nie zawieszając procesu do czasu rozstrzygnięcia odrębnego wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej. Sąd Najwyższy wyrok uchylił, przede wszystkim właśnie z uwagi na powinność zawieszenia postępowania o zapłatę. Pytacie często, kto – w przypadku zmiany właściciela – może wytoczyć powództwo o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości i za jaki okres. Zasada jest jasna – prawo do wytoczenia powództwa (legitymacja czynna) przysługuje osobie, która była właścicielem w czasie objętym żądaniem. Skąd to wynika? Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia uzupełnia roszczenie windykacyjne, czyli o wydanie rzeczy właścicielowi. Zatem do dnia sprzedaży albo darowizny nieruchomości roszczenie przysługuje poprzedniemu właścicielowi, a po zawarciu tej umowy nabywcy albo obdarowanemu. Utrata własności nie powoduje jednak utraty roszczenia o zapłatę wynagrodzenia. Potwierdził to Sąd Najwyższy Tydzień temu przedstawiłem pierwszą część odpowiedzi na pytanie, czy wyrok w sprawie IV CSK 291/09 rzeczywiście jest nadzieją dla właścicieli nieruchomości, czy też jego sens jest jednak korzystny dla przedsiębiorców przesyłowych. Wówczas brakowało mi trzeciego orzeczenia w tej sprawie wydanego przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku. Dziś otrzymałem jego odpis i załączyłem go do Bazy wiedzy (I ACa 236/11). Na ostatnich dwóch stronach znajdziesz odpowiedź na wątpliwości. Jest ona niekorzystna dla właścicieli nieruchomości – sens orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawie IV CSK 291/09, który przełożył się później na rozstrzygnięcia w postępowaniach Wyrok w sprawie IV CSK 291/09 to jedna z podstaw w dochodzeniu roszczeń dotyczących korzystania z nieruchomości na potrzeby urządzeń przesyłowych. Słyszeli o nim zapewne wszyscy właściciele nieruchomości, jest też powszechnie wykorzystywany jako narzędzie w walce z nieubłaganym zarzutem zasiedzenia służebności. O co cały ten szum? Wyrok jest jednym z nielicznych orzeczeń, którego teza – odczytywana dosłownie – jest korzystna dla właścicieli nieruchomości, bo zakazuje przedsiębiorcom doliczania okresu posiadania służebności przed 1 lutym 1989 r. Napisałem o dosłownym odczytaniu, bo w tym zakresie wywiązała się ciekawa dyskusja w komentarzach. Moim Polska staje się krajem coraz bardziej cywilizowanym, w którym obywatela traktuje się podmiotowo. Od pewnego czasu, nawet oglądając telewizję jestem uprzedzany, że za chwilę zostanę poddany autopromocji nadawcy, albo przekazowi płynącemu z lokalizacji produktu w serialu. Z pewnością wiesz, że szanuję Cię bardziej niż telewizja swojego widza, dlatego też informuję, że poniższy, niewątpliwie autopromocyjny link, odsyła do artykułów mojego autorstwa w numerze 4/2012 Nowej Energii. Rzecz pisana jest dla przedsiębiorców, jednak zainteresowani tematyką urządzeń przesyłowych właściciele nieruchomości z pewnością także znajdą coś ciekawego dla siebie. Jestem przyzwyczajony do pracy z inżynierami, którzy atMPPT. 105 461 120 178 389 241 40 498 204

wniosek o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości wzór